Bệnh Viêm Khớp Mắt Cá Chân Là Gì? Cách Chữa Như Thế Nào?

Viêm khớp mắt cá chân: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Viêm khớp mắt cá chân gây đau, cứng cổ chân và sưng bàn chân, khiến việc đi lại gặp khó khăn, cản trở sinh hoạt hàng ngày. Nếu không được chữa trị sớm và đúng cách, bệnh có thể làm hỏng sụn khớp, buộc phải phẫu thuật để phục hồi chức năng cho mắt cá chân.

 

Viêm khớp mắt cá chân khiến người bệnh gặp khó khăn khi di chuyển

 Viêm khớp mắt cá chân là gì?

Viêm khớp mắt cá chân là tình trạng hư hỏng hoặc mòn sụn, giảm chất lượng dịch nhờn ở khớp nối bàn chân với cẳng chân được gọi là khớp cổ chân hay khớp mắt cá chân do sự tấn công của các chất gây viêm (cytokines). Nếu không kiểm soát được quá trình viêm, cấu trúc của khớp mắt cá sẽ bị phá hủy theo thời gian, dần dần giảm hoặc mất chức năng cử động.

Phát hiện ở giai đoạn sớm, các triệu chứng của bệnh viêm mắt cá chân có thể được cải thiện bằng phương pháp bảo tồn (dùng thuốc, thay đổi lối sống, sản phẩm chăm sóc khớp từ thiên nhiên…). Tuy nhiên, khi bệnh chuyển nặng, sụn khớp đã bị bào mỏng, không che phủ được hết các đầu xương, người bệnh buộc phải tiến hành phẫu thuật để tái tạo lại khớp.

Dấu hiệu nhận biết khớp mắt cá chân bị viêm

Các triệu chứng của viêm khớp mắt cá chân tương tự như viêm khớp gối, viêm khớp háng, viêm cột sống… Người bệnh sẽ nhận thấy rõ những biểu hiện sau đây khi mắt cá bị viêm:

• Đau nhức

Cảm giác đau có thể lan tỏa từ mắt cá chân đến bàn chân, xương chày (xương ống chân). Giai đoạn đầu, người bệnh thường chỉ bị đau khi thực hiện một số hoạt động gây căng thẳng cho khớp mắt cá chân, chẳng hạn như chạy bộ hoặc đi bộ/ đứng quá lâu. Khi bệnh chuyển nặng, cơn đau có thể xuất hiện ngay cả khi người bệnh nghỉ ngơi, không có tác động ngoại lực.

• Cứng mắt cá chân

Sụn bị bào mòn làm tăng ma sát giữa các đầu xương khiến mắt cá chân bị cứng và kém linh hoạt. Hiện tượng căng cứng khiến phạm vi chuyển động của mắt cá chân bị thu hẹp dần, làm hạn chế việc di chuyển bàn chân.

• Sưng mắt cá chân

Các xương cọ sát vào nhau khi sụn mắt cá bị mòn đi gây kích ứng, dẫn đến tình trạng sưng tấy phần mềm quanh cổ chân. Hơn nữa, khớp mắt cá chân cũng có xu hướng tiết ra nhiều dịch nhờn hơn để giảm ma sát, dẫn đến dư thừa dịch nhờn trong khớp gây sưng tấy.  

 

Sưng tấy phần mềm quanh cổ chân là dấu hiệu đặc trưng của viêm khớp mắt cá

• Tiếng kêu lạo xạo hoặc lục cục

Âm thanh lạo xạo hoặc lục cục phát ra khi gập bàn chân là dấu hiệu cho thấy sụn đã bị mòn, không bảo vệ được các đầu xương khỏi ma sát. Khi đầu xương va vào nhau sẽ tạo thành tiếng kêu lạ.

• Khớp lỏng lẻo

Sự liên kết giữa các đầu xương bị phá vỡ khi sụn mòn mỏng khiến mắt cá chân đôi khi bị lệch ra ngoài hoặc lệch vào trong khi di chuyển. Triệu chứng này xảy ra đồng nghĩa với bệnh viêm mắt cá chân đã trở nên nghiêm trọng.

Trong hầu hết trường hợp, triệu chứng của viêm khớp mắt cá chân sẽ trở nên tồi tệ theo thời gian. Nếu không được điều trị đúng cách, quá trình viêm sẽ tàn phá khớp làm giảm hoặc mất chức năng vận động của mắt cá chân. 

Nguyên nhân gây viêm khớp mắt cá chân

Bệnh viêm khớp mắt cá chân do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, trong đó phải kể đến những tác nhân chính dưới đây:

Tuổi tác

Nguyên nhân phổ biến nhất của viêm khớp nói chung và viêm mắt cá chân nói riêng là tiến trình lão hóa tự nhiên của cơ thể. Theo thời gian, lão hóa dưới tác động của quá trình viêm sẽ khiến lớp sụn mỏng dần, khớp trở nên lỏng lẻo và kém linh hoạt. 

Hoạt động gây căng thẳng lên mắt cá

Các hoạt động hoặc công việc đòi hỏi chuyển động lặp đi lặp lại trong nhiều tháng hoặc nhiều năm sẽ làm tăng căng thẳng lên khớp mắt cá, khởi phát bệnh viêm khớp mắt cá.  Ví dụ, các vũ công ba lê chuyên nghiệp và cầu thủ bóng đá là đối tượng dễ bị viêm ở mắt cá, bởi những chuyển động khi múa hay khi chạy trên sân trực tiếp tạo áp lực lên mắt cá chân.

Chấn thương

Một khớp bị chấn thương trước đó có nguy cơ viêm khớp cao gấp 7 lần khớp khỏe mạnh bình thường. Các chấn thương trong quá khứ như bong gân, gãy xương và trật khớp có thể dẫn đến viêm khớp mắt cá sau nhiều năm. 

Viêm khớp mắt cá chân phát triển sau một chấn thương được gọi là “viêm khớp sau chấn thương”. Tổn thương do chấn thương có thể lành lại và chức năng mắt cá chân có thể được khôi phục, nhưng tác động của chấn thương sẽ gây ra những thay đổi ở khớp, cuối cùng dẫn đến viêm khớp mắt cá. Sự thoái hóa, viêm khớp mắt cá xảy ra ngay cả khi chấn thương đã được điều trị đúng cách.

Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc viêm mắt cá chân

Bên cạnh các nguyên nhân chính là lão hóa, căng thẳng lặp đi lặp lại và chấn thương, nguy cơ viêm mắt cá tăng cao khi có sự tham gia của các yếu tố dưới đây:

Thừa cân, béo phì

Khi đi bộ, mắt cá chân chịu lực gấp 5 lần trọng lượng cơ thể. Điều này có nghĩa là cân nặng càng lớn, áp lực đè lên mắt cá càng cao. Khi phải gánh chịu áp lực quá mức, khớp mắt cá sẽ dễ bị thoái hóa và viêm hơn.

 

Tiền sử gia đình (di truyền)

Một người có cha hoặc mẹ bị viêm khớp sẽ có nguy cơ mắc bệnh viêm khớp mắt cá chân cao hơn những người khác. Mặc dù, chuyên gia chưa xác định chính xác mức độ ảnh hưởng của yếu tố di truyền đến bệnh viêm khớp, nhưng chắc chắn căn bệnh này có liên quan đến tiền sử gia đình.

Dị tật bẩm sinh

Những dị tật như bàn chân khoèo hoặc bàn chân bẹt cũng làm tăng rủi ro viêm khớp mắt cá chân. Các khuyết tật bẩm sinh này khiến liên kết khớp mắt cá kém bền, nên trong quá trình cử động dễ bị tổn thương dẫn đến viêm.

Bệnh lý toàn thân

Một số bệnh lý như bệnh máu khó đông làm giảm khả năng đông máu và bệnh huyết sắc tố khiến cơ thể hấp thụ quá nhiều sắt… cũng khiến cho xương và sụn của khớp mắt cá chân nhanh suy thoái, tăng nguy cơ viêm khớp. Ngoài ra, các căn bệnh này còn làm tăng rủi ro hoại tử vô mạch và chứng thoái hóa xương.

Một số thói quen chưa khoa học

Những thói quen sinh hoạt và vận động chưa khoa học như đi giày cao gót quá nhiều, tập thể dục thể thao quá sức, thường xuyên uống bia rượu, hút thuốc lá và ăn đồ nhiều đường, nhiều dầu mỡ… đều kích thích phản ứng viêm hủy hoại khớp mắt cá.

Chúng ta không thể ngăn chặn được tất cả nguyên nhân gây viêm khớp mắt cá chân, nên việc phòng tránh hoàn toàn căn bệnh này là điều rất khó. Tuy nhiên, có một yếu tố quan trọng mà nếu kiểm soát được sẽ giúp bệnh không chuyển biến nặng, đảm bảo tối đa chức năng của mắt cá đó là quá trình viêm.

Quá trình viêm là cơ chế bệnh sinh viêm khớp, thoái hóa khớp. Vậy nên, ức chế được các yếu tố gây viêm sẽ làm giảm nguy cơ tiến triển bệnh, duy trì khớp mắt cá chắc khỏe dài lâu.

Viêm khớp mắt cá chân có nguy hiểm không?

Bệnh tật nào cũng tiềm ẩn mối nguy hại đối với sức khỏe, kể cả viêm khớp mắt cá. Căn bệnh này dù không trực tiếp đe dọa tính mạng, nhưng sẽ làm giảm khả năng vận động theo thời gian, cản trở công việc và sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. 

Không thể đi lại bình thường do mắt cá đau, sưng và căng cứng khiến người bệnh cảm thấy bức bối và buồn phiền, thậm chí mắc phải các vấn đề tâm thần kinh, chẳng hạn: mất ngủ mãn tính, lo lắng quá độ, trầm cảm… Chưa kể, khi mắt cá bị tổn thương nặng nề, người bệnh có thể phải đối mặt với nguy cơ biến dạng khớp, dẫn đến hậu quả là teo cơ và liệt chi, mất hoàn toàn chức năng vận động. 

 

Biến chứng teo cơ, liệt chi khiến bệnh nhân viêm mắt cá chân không thể đi lại

Có thể nhận thấy, viêm mắt cá tác động tiêu cực đến cả thể chất lẫn tinh thần của người bệnh. Do đó, để tránh biến chứng, đảm bảo sức khỏe cũng như nâng cao chất lượng đời sống, người bệnh cần chủ động chăm sóc khớp cũng như tiến hành thăm khám và điều trị càng sớm càng tốt.   

Chẩn đoán viêm khớp mắt cá chân như thế nào?

Kết quả chẩn đoán là cơ sở để bác sĩ đánh giá chính xác tình trạng viêm khớp mắt cá chân, từ đó đưa ra giải pháp chữa trị phù hợp. Vì vậy, khâu thăm khám và kiểm tra được tiến hành kỹ lưỡng thông qua các bước sau đây: 

Tiền sử y tế

Bác sĩ sẽ hỏi bệnh nhân về tiền sử gia đình, các chấn thương tại mắt cá trong quá khứ, những triệu chứng đau, cứng và sưng ảnh hưởng như thế nào đến khả năng vận động và điều gì làm cho cơn đau thuyên giảm hoặc trở nên dữ dội hơn. Thông tin và mô tả của người bệnh càng chi tiết, bác sĩ càng dễ xác định đúng căn nguyên gây bệnh. 

Chẩn đoán lâm sàng 

Bác sĩ sẽ quan sát và trực tiếp sờ, nắn khớp mắt các để ghi nhận tất cả các dấu hiệu của viêm mắt cá chân, bao gồm: đau, sưng, độ cứng và phạm vi cử động. Bác sĩ cũng có thể yêu cầu bệnh nhân đi lại để đánh giá khả năng cử động và dáng đi.

Chẩn đoán cận lâm sàng

Hình ảnh chụp chiếu và kết quả xét nghiệm sẽ giúp bác sĩ có thêm thông tin để xác định cụ thể mức độ viêm khớp và loại trừ các nguyên nhân có thể gây viêm mắt cá chân.

• Chụp X-quang

Phim chụp X-quang cho thấy rõ thực trạng của sụn khớp và không gian giữa các đầu xương trong khớp mắt cá. Đồng thời, bác sĩ cũng có thể nhận ra sự tồn tại của các gai xương xung quanh bề mặt xương mắt cá chân khi nhìn vào hình ảnh X-quang. 

• Chụp cộng hưởng từ (MRI)

Hình ảnh MRI cung cấp rõ nét hơn về tình trạng mô mềm (dây chằng, gân và cơ) và xương mắt cá. Hình ảnh chi tiết này sẽ hữu ích nếu bác sĩ nghi ngờ các triệu chứng là do nguyên nhân khác, không phải đến từ viêm khớp mắt cá chân, chẳng hạn như tổn thương gân hoặc dây chằng của mắt cá. 

• Xét nghiệm 

Xét nghiệm có thể giúp bác sĩ loại trừ các vấn đề khác, điển hình là viêm khớp dạng thấp và bệnh gút. Các xét nghiệm thường được yêu cầu là xét nghiệm dịch khớp hoặc xét nghiệm máu. 

Cách điều trị viêm khớp mắt cá chân

Tùy thuộc vào các triệu chứng và nguyên nhân gây ra bệnh viêm khớp mắt cá chân, bác sĩ có thể áp dụng một hoặc nhiều phương pháp điều trị sau:

Sử dụng thuốc

Điều trị nội khoa được áp dụng cho hầu hết các trường hợp viêm khớp. Dưới đây là các loại thuốc trị viêm khớp mắt cá chân đang được sử dụng hiện nay: 

• Thuốc giảm đau, kháng viêm

Nhóm thuốc giảm đau, chống viêm không kê đơn (OTC) là phao cứu sinh khi khớp bị đau nhức. Uống loại thuốc này giúp giảm đau và giảm sưng nhanh, nhưng có thể gây ra các tác dụng phụ như loét dạ dày, tích nước, phù nề… Chính vì thế, dù là thuốc không kê đơn, mọi người vẫn nên tham khảo ý kiến ​​bác sĩ trước khi dùng.

• Thuốc bôi ngoài da